چگونه نهال خرما بکاریم؟ / چگونه نهال خرما پرورش بدهیم؟

خرما یا طرب یکی از میوه های شیرین مخصوص مناطق گرمسیری است که طرفداران بسیاری دارد. این میوه سیاه رنگ که بعضا قهوه ای رنگ هم هست طعم بسیار شیرینی دارد که بیشتر افراد آن را با چای به جای قند میل می کنند. خرما دارای هسته ای سخت و پوستی نازک است که به شکل خوشه ای از درخت خرما ( نخل ) آویزان است. ارتفاع درخت خرما چیزی حدود ۱۰ الی ۲۰ متر است.

از عمده کشورهایی که به تولید و پرورش خرما می پردازند علاوه بر ایران می توان به کشورهای عربی حاشیه ی خلیج فارس و برخی از کشورهای آفریقایی و همینطور آمریکا اشاره کرد.

خرما از آن دسته میوه های قدیمی است که ارزش غذایی بالایی هم دارد. ترکیب شیمیایی خرما شامل ۲۵ درصد ساکارز و ۵۰ درصد گلوکز است. علاوه بر این خرما حاوی املاح معدنی و ویتامین های آ ، ب، ای و سی نیز می باشد.

خواص درخت خرما فقط به میوه آن ختم نمی شود و برگ وشاخه هایش را هم شامل می شود که از آن برای تهیه زیر انداز و انواع بافتنی ها استفاده می کنند. علاوه بر آن از هسته خرما هم بعد از آرد کردن آن، نان می پزند و یا با بو دادن آن قهوه می سازند که بوی بسیار مطبوعی هم دارد.

حالا که با خواص درخت خرما تا حدودی آشنا شدید بعید می دانم که در فکر کاشت نهال خرما نباشید. نهال خرما هم مانند سایر درختان به مراقبت و توجه نیاز دارد تا ثمره دهی مطلوبی داشته باشد. بنابراین باید با اصول کاشت و نگهداری نهال خرما تا مرحله ای که آماده برداشت شود باید آشنا باشید.

برای کاشت نهال خرما ابتدا لازم است هسته آن را از خرما جدا کنید و داخل آب سرد قرار دهید. لازم است هسته ها به مدت یک هفته الی ده روز درون آب باشند. برای این کار باید هر روز آب ان را تعویض کنید تا همواره مرطوب باقی بماند. سپس هسته ها را به آرامی لای پارچه ای خیس بگذارید و پارچه را داخل یک نایلون قرار داده و در آن را گره بزنید و در جای گرمی قرار دهید. طی این چند روز رطوبت پارچه را مدام کنترل کنید تا خشک نشده باشد. زمانی که ریشه سفید رنگی را مشاهده کردید که از خرما خارج شده است هسته را داخل یک گلدان یا باغچه مناسب انتقال دهید. البته این پایان کار نیست زیرا نهال خرما به مراقبت هایی مثل ابیاری به میزان مناسب، کود و خاک مناسب، هرس کردن و …. نیاز دارد.

آبیاری درخت خرما به روش های مختلفی انجام می شود. برای مثال در جنوب کشور آبیاری به روش جوی و پشته ای صورت می گیرد به این صورت که درخت خرما را کنار جوی می گذارند تا از آب رودخانه هایی مثل اروند رود که هنگام مد به نهرهای متصلش می رسد تغذیه کند. البته هنگام جزر هم این اب به رودخانه بر میگردد. اما در مناطق کم آب مثل سیستان و بلوچستان درخت خرما را روی مرز کرت های بزرگ داخل برنج و گندم می کارند تا وقتی این ها آبیاری می شوند، نخل هم ابیاری شود. این کرت ها در زمستان که رودخانه ها پرآب هستند از آب پر می کنند و در تابستان هم ۳ الی ۴ مرتبه آبیاری می کنند. در حال حاضر آبیاری قطره ای هم به روش های آبیاری اضافه شده است.

بهترین روش کاشت نهال خرما پاجوش است. کاشت به وسیله هسته خرما هزینه بر است زیرا درخت خرما که درختی دوپایه است پیش از گل دادن، نر و ماده بودنش قابل تشخیص نیست و تعداد زیادی درخت های نر بدون استفاده باقی می مانند زیرا تعداد درخت نر لازم بسیار کمتر از ماده است. به همین دلیل روش پاجوش به وجود آمد. پاجوش حاصل رویش جوانه روی ساقه یا ریشه است که از نوع ریشه آن برای کاشت نهال استفاده می کنند. این پاجوش ها بعد از سه سالگی برای این کار انتخاب می شوند.

  • پاجوش خوب ویژگی هایی دارد که به چند مورد از آنها اشاره می کنیم؛
  • پاجوش باید ریشه دار باشد.
  • وزن پاجوش خوب بین ۱۰ تا ۲۵ کیلوگرم است.
  • پاجوش نباید به هیچ آفت و بیماری ها آلوده شده باشد.
  • پاجوش حتما باید جوان و در وضعیت رشد سریع باشد.
  • محل قطع پاجوش باید صاف و بدون هیچ گونه ترکی باشد.
  • پایه مادری باید سالم و زنده و شاداب باشد.

نحوه کاشت پاجوش به این صورت است که به دو صورت “کرتی” و “جوی و پشته” انجام می گیرد و ابعاد روش کرتی با توجه به جنس خاک متفاوت است. قبل از کاشت باید زمین به اندازه کافی آماده شده باشد. برای آماده سازی زمین لازم است به حدی شخم زده شده باشد. علاوه بر این گودال هایی آماده میکنند که عمق آنها به ۱.۵ متر هم می رسد. داخل این گودال ها را با انواع کود حیوانی و همینطور خاک پر میکنند. سپس پاجوش را داخل گودال قرار داده و اطراف آن را با خاک و برگ خرما به طور کامل میپوشانند این کار درخت خرما را از تابش مستقیم آفتاب و شر جانوران و آفات در امان نگه میدارد.

میزان کود حیوانی مورد نیاز برای درخت خرما هر دوسال یکبار به مقدار ۱۰ الی ۱۵ کیلوگرم است. زمان مناسب برای این کار فصل پاییز و همینطور بعد از برداشت خرما تا اخر سال است.

درخت خرما علاوه بر موارد بالا به هرس کردن هم نیاز دارد. هرس کردن به منظور حذف برگ های خشکیده و آلوده است تا بقیه برگ ها هم به طریق آنها دچار آفت نشوند. همچنین هرس کردن باعث می شود نسبت اندازه برگ و خوشه هماهنگ شود تا درخت خرما محصول با کیفیت تری به بار بیاورد. هرس کردن به نوعی از پوسیدگی تنه درخت هم پیشگیری میکند و البته گرده افشانی را هم راحت تر میکند.

بجز هرس کردن شخم زدن هم از جمله عملیات لازم برای رسیدگی به درخت خرما می باشد. در برخی مناطق بین درختان خرما، درختان مرکب یا سبزیجات و … میکارند. به همین دلیل باید نخلستان ها هر ساله شخم زده شوند. حتی اگر بین درختان خرما محصولات دیگری هم کاشته نشود باید شخم زده شود تا ضمن اینکه علف های هرز از بین میرود و از بخار شدن آب جلوگیری میکند برای تهویه خاک هم مفید است.

بهترین زمان برداشت خرما فصل تابستان است. عمل برداشت باید پیش از بالا آمدن خورشید و گرم شدن شدید هوا صورت بگیرد. هرچقدر در برداشت خرما دقت بیشتری شود میوه های با کیفیت تری بدون ترک خوردگی و خشکی بیش از حد خواهید داشت.

پاسخی بگذارید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *